Konferencja o podhalańskich Żydach na Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej (zdjęcia)

Na konferencji obecny był Małopolski Kurator Oświaty oraz przedstawiciele Gminy Żydowskiej. Oprócz wykładów Karoliny Panz (Śladami Żydów z Podhala), Anny Majorczyk (Obrazki z miasteczka. Ikonografie Żydów nowotarskich), Marka Fryźlewicza (Leopold Trepper – szpieg doskonały) i Lesława Dalla (Żydowscy artyści – malarze w Zakopanem) z koncertem muzyki żydowskiej wystąpiło trio uczniów z Państwowej Szkoły Muzycznej.

Burmistrz Fryźlewicz opowiedział o – jego zdaniem – najbardziej znanym na świecie nowotarżaninie, który w samej stolicy Podhala jest mało rozpoznawalny. Leopold Trepper, którego ostrzeżenia o zbliżającym się ataku Rzeszy na ZSRR zlekceważył (a potem tego żałował) sam Józef Stalin, pierwsze lata życia spędził w rodzinnym Nowym Targu, gdzie jego rodzice prowadzili sklep dla rolników. Niesprzyjające Żydom nastroje różnych społeczeństw rzuciły go do Moskwy, gdzie został zwerbowany przez wywiad wojskowy, dla którego podczas wojny wykonał nieocenioną robotę. Próby „wyceny” tejże pracy podjął się cytowany w polskim wydaniu autobiografii Treppera pt. „Wielka gra” admirał Canaris, szef hitlerowskiego wywiadu i kontrwywiadu, który ocenił straty wywołane przez pochodzącego z Nowego Targu Żyda na 200 tys. żołnierzy niemieckich.

Burmistrz Fryźlewicz zaznaczył, że co prawda nie namawia obecnej na konferencji młodzieży do podejmowania tak trudnej służby, jak ta w wywiadzie, ale zaznaczył że Leopold Trepper nie był jedynym pochodzącym z Nowego Targu agentem wysokiego stopnia. Do niedawna szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego, gen. bryg. Janusz Nosek również pochodzi z Nowego Targu, a jako nauczyciela historii pamięta go co najmniej kilkudziesięciu nowotarżan.

Źródło: UM w Nowym Targu, zdj. Michał Bachulski