Polsko-słowackie inwestycje. Popisano umowy na realizacje kilku zadań (zdjęcia)

Łączą nas kultura, przyroda i historia. To podstawa do wspólnego realizowania różnorodnych projektów i planów. Takie możliwości daje Program Współpracy Transgranicznej Interreg Polska-Słowacja 2014-2020.

Umowy zostały podpisane przez Adama Hamryszczaka – sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju (Instytucji Zarządzającej programem) oraz przez partnerów wiodących projektów, których dotyczą umowy. W wydarzeniu wziął również udział wojewoda małopolski Józef Pilch.

- Łączna wartość podpisywanych dzisiaj umów to 4,1 miliona euro środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, należy jednak podkreślić, że nie jest to pełna kwota jaką program przeznaczył na wspólną ochronę, promocję i rozwój unikalnych zabytków, pomników kultury i natury, w który ten obszar obfituje. Znajduje się tu 11,5 tys. obiektów dziedzictwa kulturowego objętych ochroną administracyjną, 23 z 35 obiektów z Polski i Słowacji wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Położone tu parki narodowe i parki krajobrazowe stanowią ponad 1/4 powierzchni łącznego obszaru pogranicza polsko-słowackiego. Z powodu tych zasobów przeznaczono na ten cel ponad 77 milionów euro z EFRR, czyli ponad połowę budżetu programu - powiedział wiceminister rozwoju Adam Hamryszczak.

- Granice między Polską a Słowacją dawno się zatarły. Chodzi o to, byśmy zacieśniali naszą współpracę terytorialną. Byśmy wymieniali się doświadczeniami i razem budowali kolejne połączenia, drogi, mosty, razem organizowali wydarzenia kulturalne. Nie da się w prosty sposób podsumować tych działań. To więcej niż suma czy wartość już zrealizowanych i dalej planowanych inwestycji. To efekt synergii. Doskonała współpraca, przyjaźnie, spotkania, wspólne plany na przyszłość… – to wszystko ma wartość trudną do przecenienia! – powiedział wojewoda Józef Pilch.

Projekty, które zostaną zrealizowane na podstawie dziś podpisanych umów:

1. „Torfowiska wysokie – europejski unikat polsko-słowackiego pogranicza”
- partner wiodący: gmina Czarny Dunajec, partner projektu: Orawskie Muzeum Pavla Országha Hviezdoslava w Dolnym Kubinie
- wartość dofinansowania: 1 058 699,96 euro

Torfowiska są polsko-słowackim unikatem przyrodniczym na skalę europejską. Dlatego na polsko-słowackim pograniczu powstaną dwa muzea przyrodnicze z multimedialnymi ekspozycjami poświęconymi torfowiskom: w Polsce w drewnianym historycznym budynku w centrum miejscowości Chochołów, na Słowacji – w renesansowej plebanii na dziedzińcu Zamku Orawskiego.

Dodatkowo gmina Czarny Dunajec wykona dwa odcinki ścieżek pieszo-rowerowych (o długości 3,68 km) prowadzących do torfowisk. Na turystów będą czekać dwa miejsca odpoczynku – jednym z nich będzie odrestaurowany stuletni wagon kolejki wąskotorowej. Wspólne działania obejmują też m.in. organizację seminarium naukowego na temat torfowisk na PL-SK pograniczu, wydanie serii publikacji czy realizację filmu animowanego o torfowiskach.

2. „Stworzenie warunków dla zachowania kulturowego i przyrodniczego dziedzictwa na polskiej i słowackiej Orawie”
- partner wiodący: gmina Lipnica Wielka, partner projektu: gmina Bobrów
- wartość dofinansowania: 586 731,83 euro

W ramach inwestycji w Lipnicy Wielkiej powstanie Centrum Produktu Lokalnego wraz z amfiteatrem, trybunami, placem Piotra Borowego oraz stoiskami wystawienniczymi), zaś w gminie Bobrów – muzeum przybliżające historię i dziedzictwo Orawy. W obiektach tych zaplanowane są polsko-słowackie wydarzenia społeczno-kulturalne, pozwalające na to, aby Polacy i Słowacy jeszcze lepiej się poznawali i wzbogacali swoje relacje.

3. „Budatín-Strumień: współpraca na pograniczu – etap 2”
- partner wiodący: Žilinský samosprávny kraj, partner projektu: gmina Strumień
- wartość dofinansowania: 1 151 633,79 euro

Projekt stanowi kontynuację wcześniej rozpoczętej współpracy partnerów. Przewidziano remont dwóch zabytków kultury znajdujących się na pograniczu polsko-słowackim: budynku gospodarczego przy zamku w Budatínie (powstanie tam ekspozycja rzemiosła druciarskiego), a po polskiej stronie – najstarszego na Śląsku ratusza w Strumieniu (budynek wzbogaci się o nową salę multimedialną). Ponadto partnerzy stworzą aplikację mobilną promującą wspólne dziedzictwo kulturowe terenów pogranicza. Oprócz tego będą wspólnie organizować transgraniczne wydarzenia kulturalne, takie jak Polsko-słowackie Dni Rzemiosła w Budatínie czy Międzynarodowy Dzień Tradycji w Strumieniu.

4. „Razem wędrujemy już 500 lat”
- partner wiodący: Parafia Ewangelickiego Wyznania Augsburskiego na Słowacji Dolny Kubin, partner projektu: Parafia Ewangelicko-Augsburska w Cieszynie
- wartość dofinansowania: 736 130,92 euro
Partnerzy chcą odrestaurować kościół w Dolnym Kubínie, a w kościele w Cieszynie zająć się konserwacją zabytkowych płyt nagrobnych oraz adaptacją dwóch pomieszczeń na bibliotekę; planowana jest także modernizacja Muzeum Protestantyzmu.

W ramach transgranicznych działań kulturowych realizowane będą wydarzenia związane ze wspólną podróżą na przestrzeni nieomal 500 lat – pięćsetną rocznicą reformacji na Orawie i w Śląsku. Wspólną historię przybliżą też wycieczki tematyczne do miejsc „leśnych kościołów”, gdzie odbywały się tajne nabożeństwa. Zostanie też wydana publikacja popularno-naukowa połączona z wystawą historyczną prezentowaną w przestrzeniach świątyń obu partnerów.

5. „Wędrowanie bez plecaka – wykorzystanie i promocja zasobów”
- partner wiodący: Stowarzyszenie Euroregion Karpacki Polska, partner projektu: Stowarzyszenie Euroregion Karpacki Słowacja Północ
- wartość dofinansowania: 558 511.20 euro

Ta koncepcja adresowana jest głównie do fanów pieszych wycieczek. Partnerzy najpierw zinwentaryzują szlaki, atrakcje przyrodnicze i obiekty turystyczne, by później stworzyć aplikację mobilną, która będzie wskazywać turystom interesujące miejsca i pomagać im zorganizować wypoczynek. Ponadto partnerzy m.in. nakręcą serial i zorganizują imprezy promujące turystykę pieszą „bez plecaka”.

Wszystkie programy są finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i mają zostać zrealizowane przed końcem października 2018 roku. W najbliższych tygodniach podpisanych zostanie kolejnych 14 umów projektów z I osi priorytetowej.

opr. s/ zdj. Małopolski Urząd Wojewódzki