Wystawa „Niepodległość. Wokół myśli historycznej J. Piłsudskiego" w Nowym Gmachu

Wystawa została podzielona na dziewięć części o tytułach zaczerpniętych w większości z pism Józefa Piłsudskiego: „Niewola”, „Pod czerwonym sztandarem”, „Polityka walki czynnej”, „Mary Ojczyzny”, „Legiony Polskie”, „Koniec epopei legionowej”, „Polonia devastata” „Granice w ogniu” i „Polonia Restituta”.

Sercem ekspozycji są „Mary Ojczyzny” (parafraza cytatu z „Beniowskiego”) – część poświęcona wyobrażeniom Rzeczypospolitej w malarstwie, rzeźbie i innych dziedzinach sztuki. Tu właśnie zobaczymy obrazy Jacka Malczewskiego (m.in. „Polonia”, „Artysta i Muza”, „Natchnienie Malarza”), Leona Wyczółkowskiego („Sarkofag królowej Jadwigi”), „Wizję” Witolda Pruszkowskiego i słynną rzeźbę „Pochód na Wawel” Wacława Szymanowskiego.

Wystawę zamyka dział o nazwie „Polonia Restituta”, prezentujący dzieła symbolicznie odnoszące się do odzyskanej niepodległości, jak mało znana, pochodząca z kolekcji prywatnej „Corona imperialis” Jacka Malczewskiego, przejmujący „Autoportret na tle morza” Leona Wyczółkowskiego” i portret Józefa Piłsudskiego jako Marszałka pędzla Kazimierza Markiewicza.

Większość eksponatów pochodzi z kolekcji MNK, jednak dla zilustrowania najważniejszych wątków wystawy wypożyczono dzieła sztuki z kilkudziesięciu polskich i zagranicznych instytucji. To m.in. Biblioteka Polska w Paryżu, Musée des Beaux-Arts d'Angers, Snite Museum of Art z Indiany (USA) oraz polskie Muzea Narodowe w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu.

Dzięki tej współpracy na „Niepodległości” zobaczymy np. nie prezentowane od 30 lat w Krakowie rysunki Artura Grottgera, obraz „Sybirak” Jacka Malczewskiego ze zbiorów prywatnych, czy pokazywany ostatnio publicznie na wystawie „Polaków portret własny” wczesny rysunek Wojciecha Weissa, ukazujący scenę z III części „Dziadów” Adama Mickiewicza. Gratką dla publiczności będą olejny obraz „Orfeusz i Eurydyka” Jacka Malczewskiego ze zbiorów prywatnych, nigdy nie prezentowany w Krakowie „Pogrzeb w czasie strajku” Stanisława Fabiańskiego czy grafika Féliciena Ropsa „Spokój panuje w Warszawie”.

Z Paryża sprowadzone zostały monumentalny obraz Leona Wyczółkowskiego „Rycerz wśród kwiatów” i dzieło Horacego Verneta „Polski Prometeusz”, z Angers – praca Leona Cognieta „Polski chorąży lansjerów na murach Paryża”, a z USA przyjechała pierwsza, nieznana w Polsce, wersja „Śmierci Ellenai” Jacka Malczewskiego, nosząca tytuł „Śmierć wygnanki”.

Szczególnym dziełem jest chorągiew z czasów konfederacji barskiej. – To największe odkrycie naszej wystawy – mówi kurator Wacława Milewska. – Podczas przygotowań do niej okazało się, że w posiadaniu Muzeum jest absolutny unikat: sztandar konfederacki. To naprawdę odkrycie na miarę 250 rocznicy zawiązania konfederacji.

Ekspozycja nieprzypadkowo prezentowana jest w Krakowie – mieście, z którym Józef Piłsudski był silnie związany. Tu mieszkał w latach 1900–1917, zakładał Związek Strzelecki, stąd wyruszał na wojnę przeciwko Rosji, tu spotykały go hołdy po dymisji z Legionów Polskich, tu wielokrotnie po wojnie wracał i spoczął po śmierci w podziemiach tutejszej katedry.
Wystawie towarzyszy erudycyjny i monumentalny (800-stronicowy) katalog. Jego rozdziały powtarzają układ ekspozycji, a glosy do poszczególnych obiektów pozwalają poznać lepiej nie tylko ich wartość artystyczną, ale także kontekst historyczny.

Niepodległość.

Wokół myśli historycznej Józefa Piłsudskiego
31.10.2018 – 27.01.2019
Muzeum Narodowe w Krakowie, Gmach Główny, al. 3 Maja 1
poniedziałek: nieczynne
wtorek – piątek: 9.00 – 17.00, sobota: 10.00 – 18.00
niedziela: 10.00–16.00


Koncepcja i scenariusz wystawy: Wacława Milewska
Kurator: Piotr Wilkosz
Organizator: Muzeum Narodowe w Krakowie
Koordynator: Katarzyna Pawłowska
Aranżacja: Luiza Berdak

źródło: fot. Tomasz Cichocki