Dni Tischnerowskie: "Colloquia Tischneriana"

Wykład gościa głównego 18. Dni Tischnerowskich to wprowadzenie w zasadnicze tezy jego najnowszej książki Wolne słowo. Dziesięć zasad dla połączonego świata (2018). Ta książka to, jak pisze jej polski wydawca: "manifest na rzecz globalnej wolności słowa".

Za pomocą barwnych przykładów- poczynając od osobistych doświadczeń z orwellowskim aparatem cenzury w Chinach, przez sprawę sądową słynnej autorki książek kulinarnych Nigelli Lawson, po kontrowersje wokół »Charlie Hebdo«- autor kreśli ramy cywilizacyjnego konfliktu w świecie, w którym wszyscy staliśmy się sąsiadami". Jeszcze nigdy nie cieszyliśmy się taką swobodą wypowiedzi jak dziś, twierdzi Timothy Garton Ash. Czy potrafimy z niej korzystać? I co zrobić, aby mogli z niej korzystać ci, którym jest ona dana? na takie między innymi odpowiadał prof. Timothy Garton Ash.

Timothy Garton Ash (ur. 1953 r.) jest historykiem, profesorem uniwersytetów w Oksfordzie Stanfordzie. Specjalizuje się we współczesnej historii europejskiej, wiele prac poświęcił przemianom zachodzącym w ostatnich dziesięcioleciach w Europie Środkowo-Wschodniej. Jest cenionym publicystą, stale współpracuje z czasopismami „The New York Review of Books” i „The Guardian”; w Polsce jego teksty publikuje zazwyczaj „Gazeta Wyborcza”. Mówi płynnie po niemiecku i polsku. Studia odbywał w Oksfordzie i w Berlinie, gdzie mieszkał przez kilka lat, podróżując jednocześnie po krajach bloku wschodniego. W tym czasie był obserwowany przez wschodnioniemiecką tajną policję Stasi; po latach mógł zajrzeć do wytworzonych przez nią dokumentów, a swoje wrażenia opisał w książce Teczka (wyd. pol. 1996, 2007), która stała się międzynarodowym bestsellerem. Książka spodobała się m.in. Zbigniewowi Herbertowi; chwalił on autora za to, że „stroniąc od żargonu pseudonaukowego, daje pokaz uczuciowości i siły moralnej, której obce są wszelkie igraszki dialektyki”.


Spotkania z Polską zaowocowały nie tylko małżeństwem z Polką Danutą, ale też licznymi przyjaźniami wśród polskich intelektualistów i opozycjonistów oraz wydaną w 1983 r. książką Polska rewolucja: Solidarność (wyd. pol. 1987, 1990). Garton Ash został też członkiem Rady Naukowej Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu, założonego przez Krzysztofa Michalskiego i ks. Józefa Tischnera. Jako jej członek brał udział w kolokwiach organizowanych w letniej rezydencji papieża Jana Pawła II w Castel Gandolfo.

W Polsce ukazały się niemal wszystkie jego książki, w tym Wiosna obywateli. Rewolucja 1989 widziana w Warszawie, Budapeszcie, Berlinie i Pradze (1990), W imieniu Europy. Niemcy i podzielony kontynent (1996), Historia na gorąco. Eseje i reportaże z Europy lat 90. (2000) oraz Wolny świat. Dlaczego kryzys Zachodu jest szansą naszych czasów (2005). Ta ostatnia książka przyniosła mu m.in. tytuł jednego ze stu najbardziej wpływowych ludzi na świecie magazynu „Time”.

Tomasz Cichocki i materiały prasowe Dni Tischnerowskich