Tetmajerowie na Podhalu

Rodzina była mocno związana z Podhalem, głównie z Ludźmierzem, Łopuszną i Ochotnicą. O tych właśnie związkach opowiada wystawa.

Według tradycji rodzinnych ród Tetmajerów wywodził się z Kurlandii. W drugiej połowie XVIII wieku, po I rozbiorze Polski, osiedlił się w Tarnowie. Tetmajerowie zatrudnieni byli jako prawnicy i geometrzy w ówczesnej administracji austriackiej.

Udokumentowane dzieje polskiej rodziny Tetmajerów osiadłej na ziemi tarnowskiej rozpoczynają się od trzech braci: Stanisława (1744-1821), Aleksandra (ok. 1750-?) i Wojciecha (1759-1824), którzy w dniu 24 marca 1794 roku otrzymali od cesarza austriackiego Franciszka II nadanie szlachectwa wraz z herbem i przydomkiem „Przerwa”. Mimo obcego pochodzenia przejęli polskie zwyczaje i tradycje ziemiańskie. Wśród członków tej rodziny byli uczestnicy powstań narodowych i konspiracyjnych ruchów niepodległościowych, naukowcy, literaci i artysta malarz. Wielu z nich miało ścisłe związki z Tatrami. Od początku XIX wieku Tetmajerowie osiedlali się na Podhalu w Ludźmierzu i Łopusznej oraz w gorczańskiej Ochotnicy. Ich domy rodzinne stały się ważnymi ośrodkami życia narodowego i kulturalnego.

Najbardziej znanymi przedstawicielami tej rodziny byli dwaj przyrodni bracia Kazimierz i Włodzimierz. Ich twórczość artystyczna i działalność społeczna była związana i utożsamiana z Podhalem.

Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940), urodzony w Ludźmierzu, był cenionym poetą i prozaikiem, jednym z najwybitniejszych przedstawicieli Młodej Polski. Sławę i uznanie przyniosły mu wiersze opublikowane w 7 tomikach pt. „Poezje” (1891-1912). W dziedzinie prozy największą wartość mają utwory tatrzańskie, przede wszystkim Na skalnym Podhalu (1903-1910) i powieść Legenda Tatr (1912). Wiele jego opowiadań z cyklu Na skalnym Podhalu weszło na stałe do skarbnicy kultury Podhala.

Włodzimierz Przerwa Tetmajer (1861-1923), urodzony w Harklowej, dzieciństwo i wczesną młodość spędził w Ludźmierzu. Był znakomitym artystą malarzem, grafikiem i publicystą. Malował w Tatrach, ale swoją twórczością malarską był związany przede wszystkim z podkrakowskimi Bronowicami.

źródło: materiał prasowy