Z historią w tle. Nieznany, ale bardzo skuteczny

Podobno pomaga bardziej niż św. Rita i św. Tadeusz Juda, w sytuacjach naprawdę "bez wyjścia". Nazwano go "Świętym XI godziny", w sensie biblijnym - ostatniej godziny, bo wysłuchuje także i tych, którzy w ostatniej chwili do niego w potrzebie się uciekają. Ekspedyt wzywany jest też w ciężkich i trudnych sprawach, np. w procesach, przy poszukiwaniu zgub, w rozlicznych cierpieniach, burzach, zarazach, pożarach i powodziach. Znana też jest jego pomoc w nawracaniu grzeszników, jednaniu zwaśnionych i łagodzeniu sporów.

Ekspedyt istniał naprawdę. Był legionistą, dowódcą wojska i chrześcijaninem. Jego chrześcijański Legion XIII w 274 r. swoimi modłami dokonał cudu. Gdy cesarz Marek Aureliusz prowadził wojnę z Markomanami (dzisiejsze Czechy), wśród najstraszliwszej posuchy utrudniającej walkę Ekspedyt wyprosił u Boga obfity deszcz i grad, a błyskawice tak oślepiły nieprzyjaciela, że ten poniósł klęskę.

Ponadto żołnierze Ekspedyta nie złożyli wraz z cesarzem i resztą wojska ofiary bogom pogańskim. Marek Aureliusz wydał wtedy edykt na pochwałę chrześcijan, a bohaterski legion obdarzył tytułem "Legii Piorunującej". Ekspedyt stał się symbolem zwycięstwa i moralności żołnierskiej, a przykładem swojego życia pociągał innych.

W 285 roku na rzymskim tronie zasiadł cesarz Dioklecjan. Zaczęły się nowe prześladowania; cesarz rozkazał, by wszyscy żołnierze składali ofiary pogańskim bogom. Wydał też edykt nakazujący zniszczenie wszystkich chrześcijańskich kościołów i spalenie świętych ksiąg. Ekspedyt zerwał rozkaz cesarski z muru i publicznie go zniszczył. Został za to umęczony wraz z pięcioma towarzyszami w 303 roku.

Jak rozpoznać świętego? Ekspedyt przedstawiany jest jako legionista w zbroi. W lewej ręce trzyma palmę męczeństwa, a w prawej krzyż z łacińskim napisem "hodie" - "dziś". Stopą depcze kruka, który w dziobie ma szarfę z napisem: "cras" - "jutro". W ten sposób ikonografia przypomina, aby nie odkładać do jutra tego, co może prowadzić do zbawienia już dziś.

W Polsce Ekspedyt znany jest także pod imieniem Wierzyna. Jego kult rozwinął się w średniowiecznym Turynie, a później we Francji. Obecnie jego kult jest bardzo żywy szczególnie w Rzymie, ale także w Brazylii, Argentynie, Chile, na Filipinach, w Reunion i w Polsce.

W Krakowie św. Ekspedyta można oglądać w kościele Reformatów.

am